شرکت خارجی ، شعبه و نمایندگی خارجی

ثبت شرکت ، شعبه و نمایندگی خارجی

شرکت خارجی و شعب و نمایندگی خارجی، شخص حقیقی یا حقوقی است که براساس قرارداد نمایندگی، انجام بخشی از موضوع و وظایف شرکت طرف نمایندگی رو در محل بر عهده گرفته است

مباحث مربوط به شرکت خارجی و شعب و نمایندگی خارجی با توجه به تقسیم بندی قوانین بعد و قبل از انقلاب اسلامی، دچار تغییرات عمده­ ای شده است.
شرکت خارجی ­ای که در محل ثبت خود قانونی شناخته میشود، به شرط عمل متقابل از سوی کشور متبوع، میتواند در زمینه­ای که توسط دولت ایران تعین شده و در چارچوب قوانین و مقررات کشور، نسبت به ثبت شعبه یا نمایندگی خود اقدام کند.
فعالیت شرکت خارجی و شعب و نمایندگی خارجی بر طبق آیین نامۀ اجرایی قانون اجازۀ ثبت شعبه یا نمایندگی خارجی و بر اساس اصل 81 قانون اساسی، محدود به مواردی که در قانون ذکر شده می شود.
در حال حاضر شعبه یا نمایندگی شرکت خارجی فقط در ادارۀ ثبت شرکت­ های تهران قابل ثبت می باشد.

وظایف اصلی مراجع ثبت

یکی از وظایف اصلی مراجع ثبت شرکت­ها، ثبت شعبه­ ها و نمایندگی های خارجی است، که با گذشت زمان و تغییرات حکومت، قوانین زیادی برای ثبت آن ها پیش بینی شده است.

قبل از انقلاب اسلامی ثبت شرکت­ های خارجی و شعبه­ های آنها در ایران  طبق قانون مانعی نداشت، و همچنین تفکیکی بین ثبت شرکت خارجی با ثبت شعبۀ شرکت خارجی و یا ثبت نمایندگی شرکت خارجی به طور خاص نبود.

در همین راستا نخست وزیر وقت ( شهید رجایی) طی نامه­ای چگونگی ثبت شرکت­های خارجی رو از شورای نگهبان سؤال نمود و شورای نگهبان اینطور نظر خودش رو اعلام کرد:

شرکت­های خارجی که با دستگاه­های دولتی ایران قرارداد قانونی منعقد نموده­اند می توانند جهت انجام امور قانونی و فعالیت­های خود ــ در حدود قراردادهای منعقد شده ــ طبق قانون ثبت شرکت­ها به ثبت شرکت خود در ایران مبادرت کنن و این امر با اصل قانون اساسی مغایرتی ندارد.

قانون ثبت شعب خارجی

با توجه به تاریخ سیاست خارجی دولت ایران، میشود فهمید که هرچند ایران به ظاهر در هیچ زمانی، رسماٌ مستعمره نبوده، ولی به دلیل داشتن منابع خدادادی، ظرفیت بالای انسانی و موقعیت ویژۀ جغرافیایی همواره مورد تعرض خارجی­ ها بوده است این سابقه، ذهنیتی برای قانون گذاران بعد از انقلاب بوده و باعث شده با تأمل بیشتری برای  ثبت شرکت ­های خارجی و شعبه­ های مختلف قانون گذاری انجام بشود.

با توجه به وضعیت اقتصادی در جهان و مشتاق بودن شرکت­های خارجی برای حضور در ایران، دولت لایحۀ

” اجازۀ ثبت شرکت خارجی و شعب و نمایندگی خارجی “

رو تقدیم مجلس کرد و نهایتاٌ این قانون به تصویب مجلس شورای اسلامی و تأیید شورای نگهبان قانون اساسی رسید.

قانون اجازۀ ثبت شعبه یا نمایندگی شرکت­های خارجی مصوب

قوانین ثبت شرکت خارجی

در هر صورت ثبت شرکت خارجی و شعب و نمایندگی اونها بعد از انقلاب اسلامی براساس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران (دادن امتیاز تشکیل شرکت­ ها و مؤسسات در امور تجاری و صنعتی و کشاورزی و معادن و خدمات به خارجیان مطلقاٌ ممنوع.) متوقف شده است. این قانون باعث به وجود اومدن مشکلات زیادی شد و میلیاردها دلار به دلیل عدم انجام تعهد و مواردی از این قبیل، خسارت به کشور وارد شد.

مادۀ واحد شرکت­ های خارجی که در کشور محل ثبت خود، شرکت قانونی شناخته می شوند به شرط عمل متقابل ازسوی کشور متبوع میتوانند در زمینه­ هایی که توسط دولت جمهوری اسلامی ایران تعیین میشود و در چارچوب قوانین و مقررات کشور به ثبت شعبه و نمایندگی خودشون اقدام کنند

تبصره . آیین نامۀ این قانون بنا به پیشنهاد وزارت اقتصادی و دارایی با هماهنگی سایر مراجع ذی ربط به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.

سرمایه گذاری شرکت خارجی

براساس آیین نامۀ مصوب هیأت وزیران، زمینه ­های فعالیت برای شرکت­ های خارجی در امور مربوط به ارائۀ خدمات بعد از فروش کالا یا خدمات شرکت خارجی، انجام عملیات اجرایی، قراردادهایی که بین اشخاص ایرانی و شرکت خارجی و شعب و نمایندگی خارجی منعقد میشود، سرمایه گذاری شرکت خارجی، همکاری با شرکت­ های فنی و مهندسی ایرانی برای انجام کار در کشور ثالث، افزایش صادرات غیر نفتی جمهوری اسلامی و انتقال دانش و فناوری از قبیل تولیدات صنعتی و کشاورزی و صنایع دستی، دانش فنی ساخت محصولات فناوری (تکنولوژی) محصولات صنعتی فراهم شد.

تعریف شعبه یک شرکت خارجی

شعبۀ شرکت خارجی واحد محلی تابع شرکت اصلی (مادر) است، که مستقیماٌ به وسیلۀ نماینده یا نمایندگان خود موضوع و وظایف شرکت اصلی را در محل انجام می دهند.
فعالیت شرکت خارجی و شعب و نمایندگی خارجی در ایران، تحت نام و با مسئولیت شرکت اصلیه ( شرکت مادر ). بنابراین تمام وظایف و مسئولیت­های قانونی رو، شرکت اصلی بر عهده داره و در صورت لزوم پاسخگو خواهد بود.

تعریف نماینده و نمایندگی شرکت خارجی

شرکت خارجی و شعب و نمایندگی خارجی، شخص حقیقی یا حقوقی است که براساس قرارداد نمایندگی، انجام بخشی از موضوع و وظایف شرکت طرف نمایندگی رو در محل بر عهده گرفته است و نماینده یا نمایندگی یک شرکت خارجی، نسبت به فعالیت­هایی که تحت نمایندگی شرکت طرف نمایندگی در محل انجام میشه، مسئولیت خواهد داشت.

ادارۀ امور نمایندگی ثبت شده، طبق آیین نامۀ اجرای قانون اجازۀ ثبت شعب یا نمایندگی شرکت­ های خارجی، باید توسط یک یا چند شخص حقیقی مقیم ایران انجام شود.

بنابراین در حقوق تحلیلی ثبت شرکت­ها، مسئولیت اصلی شعبه­ های خارجی بر عهدۀ شرکت مادر خارجی است، اما در مورد شرکت خارجی و شعب و نمایندگی خارجی، مسئولیت اصلی به عهدۀ نماینده یا نمایندگی شرکت خارجی است نه شرکت مادر.

در سایر قوانین کشور، برای تأسیس شعب و نمایندگی  شرکت­های خارجی با موضوعات فعالیت­ خاص، مقرراتی در نظر گرفته شده که میتوانیم به آیین نامۀ اجرایی نحوۀ تأسیس و عملیات شعب بانک­ های خارجی در ایران ثبت بانک­های خارجی و آیین نامۀ سرمایه گذاری خارجی در بورس­ها و بازارهای خارج از بورس و قانون تشویق سرمایه گذاری خارجی و آیین نامۀ اون اشاره کرد.